Η βίαιη και χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό απολιγνιτοποίηση της Δυτικής Μακεδονίας έχει ήδη επιφέρει ανυπολόγιστες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Μια από αυτές είναι το επικείμενο κλείσιμο του ΑΗΣ Μελίτης και η συνακόλουθα η απόλυση 120 εργολαβικών εργαζόμενων, χωρίς να υπάρχει κανένας σχεδιασμός για την αποκατάσταση τους. Η παράταση που έλαβε ο ΑΗΣ Μελίτης να βρίσκεται σε ψυχρή εφεδρεία έως τον Μάρτιο του 2025 ήδη έληξε και οι εργαζόμενοι βρίσκονται πια επίσημα σε καθεστώς ανεργίας.
Η πολιτεία αδιαφορεί πλήρως για το μέλλον αυτών των ανθρώπων αλλά και για την γενικότερη απώλεια των τόσων θέσεων εργασίας που έχει ως αποτέλεσμα το κλείσιμο των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και των ορυχείων της περιοχής. Η ανεργία και η μετανάστευση που θα επιφέρουν αυτές οι τακτικές θα συνθέσουν το πλήρες σκηνικό φτωχοποίησης της περιοχής μας.
Αντιθέτως, προχωράνε με ταχύτατους ρυθμούς όποιες επενδύσεις μεγάλων ιδιωτικών εταιρειών σχετίζονται με εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών σε παραγωγικές εκτάσεις της περιοχής μας και οι οποίες όχι μόνο θέσεις εργασίας δεν δημιουργούν αλλά και καμία ανταποδοτικότητα δεν έχουν προς την τοπική κοινωνία.
Ανάλογος είναι ο σχεδιασμός και για την ευρύτερη περιοχή της Μελίτης, όπου ταυτόχρονα με το κλείσιμο της σύγχρονης μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έχει σχεδιαστεί η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών σε εκτάσεις που χρησιμοποιούνται ως βοσκοτόπια, σχέδιο το οποίο αν υλοποιηθεί θα μετατρέψει την Μελίτη και τα διπλανά χωριά της Κέλλης, Σκοπού, Αχλάδας και Βεύης σε ένα τεράστιο φωτοβολταϊκό πάρκο. Ενδεικτικά ο σχεδιασμός περιλαμβάνει τη κατασκευή 44 φωτοβολταΐκών εγκαταστάσεων που θα καλύψουν 30.000 στρεμμάτων γης και 80 ανεμογεννητριών.
Η πράσινη μετάβαση είναι για την κυβέρνηση η εισχώρηση νέων επιχειρηματικών συμφερόντων στο χώρο της ενέργειας, και δη αυτών που συνδέονται με τα φωτοβολταϊκά, τις ανεμογεννήτριες και το φυσικό αέριο. Πλην όμως, κανένα από αυτά δεν αποτελεί επένδυση, καθώς ούτε θέσεις εργασίας δημιουργεί, ούτε φθηνότερο ρεύμα εξασφαλίζει αλλά ούτε λειτουργεί με οποιαδήποτε μορφή ανταποδοτικά προς την τοπική κοινωνία.
Είναι δε χαρακτηριστικό ότι, ο δήθεν σχεδιασμός περί δίκαιης και πράσινης μετάβασης δεν συμπεριέλαβε ποτέ τις ανάγκες και τα αιτήματα των κατοίκων των περιοχών που αφορά. Οι ευρωπαϊκές νόρμες και τα επενδυτικά συμφέροντα είναι αυτά που καθορίζουν τον μέλλον της περιοχής μας. Υπό τον μανδύα της μείωσης του αποτυπώματος του άνθρακα και της απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα στη χώρα εγκαθίσταται μια νέα «ολιγαρχία», αυτή των ΑΠΕ στο χώρο της ενέργειας και ο σχεδιασμός αυτών των συμφερόντων είναι στην ουσία ο σχεδιασμός του δικού μας μέλλοντος.
Κανένα πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης και κανένα αρμόδιο κυβερνητικό όργανο δεν απαντάει στο ερώτημα πού θα απορροφηθούν οι άνθρωποι που απολύονται, τώρα που πλέον υλοποιείται η κατάργηση χωρίς αντικατάσταση του παραγωγικού μοντέλου της περιοχής.
Εκτός δε από την επιδεκτική αδιαφορία της Κυβέρνησης για το μέλλον των ανθρώπων της περιοχής μας, την Πέμπτη ο Πρωθυπουργός και ο Πρόεδρος της ΔΕΗ πρόκειται να ανακοινώσουν το κλείσιμο της Πτολεμαΐδας 5 ως λιγνιτικής μονάδας και ταυτόχρονα να παρουσιάσουν το σχέδιο για τη μετατροπή της Δυτικής Μακεδονίας δήθεν σε «ενεργειακό και τεχνολογικό κόμβο» με επενδύσεις σε ΑΠΕ, φυσικό αέριο και data centers, οι οποίες όμως δεν δημιουργούν καμία θέση εργασίας. Το γεγονός ότι εδώ βρίσκονται τα δίκτυα και οι εκτάσεις για την εγκατάσταση αυτών των έργων σημαίνει ότι για άλλη μια φορά η περιοχή μας θα προσφέρει ό,τι έχει στο βωμό νέων συμφερόντων και μάλιστα χωρίς να λαμβάνει πίσω τίποτα από αυτό.
Εκτός από τα χιλιάδες στρέμματα εκτάσεων, τα οποία η ΔΕΗ δεν επέστρεψε ποτέ πίσω στην τοπική κοινωνία, τώρα οι εναπομείνασες παραγωγικές εκτάσεις της περιοχής μας πρόκειται να φιλοξενήσουν έργα ΑΠΕ ιδιωτικών συμφερόντων.
Δυστυχώς, η Μελίτη, η Κέλλη, ο Σκοπός, η Βεύη και η Αχλάδα είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα του πώς προτίθεται η κυβέρνηση να υλοποιήσει το περίφημο σχέδιο δίκαιης μετάβασης. Για την κυβέρνηση δίκαιη είναι η μετάβαση από τα παλιά επιχειρηματικά συμφέροντα στα νέα.
Ελισσάβετ Παναγιωτίδου
Δικηγόρος
Μέλος Γραμματείας Τομέα Ενέργειας ΠΑΣΟΚ
