Ένα χρόνο περίπου πριν, όταν καταθέσαμε το ετήσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα ΝΗΜΑΤΑ. ΓΙΟΡΤΗ ΣΕ 4 ΕΠΟΧΕΣ στην πρόσκληση του Υπουργείου Πολιτισμού για την «καθολική προσβασιμότητα των ΑμεΑ στον Πολιτισμό», κανείς μας δεν περίμενε ότι με την έγκρισή του θα είχαμε τη δυνατότητα να ζήσουμε το θαύμα.
Ένα θαύμα που ξεκίνησε από ένα νήμα και έγινε στη συνέχεια ένας τόπος όπου άνθρωποι με και χωρίς Αναπηρία συναντήθηκαν και «υφάνθηκαν» με πολλούς τρόπους και διαφορετικές «τεχνικές» ΜΑΖΙ.
Δρόμος ήταν η θεραπευτική δύναμη της Τέχνης και η ανάγκη να υπάρξουν -στην πραγματικότητα εκ του μηδενός να δημιουργηθούν- πολιτιστικοί δρόμοι που αφορούν στα παιδιά και τους νέους με Αναπηρία, σχεδιάζονται, προετοιμάζονται για αυτούς -τους συμπεριλαμβάνουν κατ’ ουσίαν- και εκπέμπεται εν τέλει ένα πολιτιστικό γεγονός που αγκαλιάζει και απευθύνεται σε όλη την κοινότητα.
Η ύφανση ξεκίνησε πέρυσι τον Σεπτέμβρη. Το πρώτο νήμα κράτησε η εκπαιδεύτριά μας και εκπαιδεύτρια υφαντικής στο Εργαστήρι Ειδικής Αγωγής «Μαργαρίτα» στην Αθήνα και Πρόεδρος του Συλλόγου Ελληνικής Υφαντικής Τέχνης «ΗΛΑΚΑΤΕΙΑΙ», Μαρία Σγουρού. Στέριωσε με την παρουσία και τη διδασκαλία της το πρώτο εργαστήρι υφαντικής για επιμορφωτές ΑμεΑ και για ΑμεΑ στη Δυτική Μακεδονία που φιλοξενήθηκε στη Σχολική Βιβλιοθήκη του 3ου Γυμνασίου Πτολεμαΐδας και ύστερα, σε όλη τη χρονιά, στο σπιτάκι της Καπετάν Φούφα 74 που μας παραχωρήθηκε από την οικογένεια Παναγιώτη Αριστερίδη.
Ήρθαν στο κατόπι της η νεοφανής μπάντα ΟΥΝΤΙΑ, μια συντροφιά νέων, με το λαούτο τους, το ακορντεόν και την τρομπέτα, τα κρουστά και το βιολί, το κλαρίνο, τη γκάιντα. Ο Αχιλλέας Βλαβιανός, ο Στυλιανός Βλαχοδήμος, η Σοφία Κάκκου, η Μαρία Λαχανά, η Ελένη Φουρλάνου. Μας ταξίδεψαν από τα νησιά του Αιγαίου ως την ορεινή Ήπειρο, τη Θράκη, τη Μακεδονία. Και δεν ξεχνάμε πως εκείνη τη βραδιά στο Πάρκο των Εκτάκτων Αναγκών η έναρξη έγινε με τους νέους του Συλλόγου μας που τραγούδησαν το «Ν’ αγαπάς» του Παντελή Θαλασσινού, στη νοηματική γλώσσα που τους δίδαξε η ειδική παιδαγωγός Χριστίνα Βλαχοδήμου.
Ήρθαν τα ΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ, μια χαμηλόφωνη και γι’ αυτό ουσιαστική βραδιά στο φουαγιέ του Βαρβούτειου Δημοτικού Ωδείου Πτολεμαΐδας. Με τους ποιητές Φανή Αθανασιάδου από τη Θεσσαλονίκη και Σπύρο Θεριανό από την Αθήνα συνομιλήσαμε καρδιακά, όσο χαρτογραφούνταν με λεπτές κινήσεις η γραφή και η λανθάνουσα σχέση της με την Αναπηρία.
Τον Οκτώβρη, στο Πνευματικό Κέντρο Πτολεμαΐδας στα ΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ, ήρθε η συγγραφέας Κατερίνα Δημόκα από τη Λιβαδειά μαζί με το βιβλίο της «Δύο Στόματα», τον κεντρικό ήρωά της με Αναπηρία και το μαρτυρικό Δίστομο, που ενώθηκε στο πρόσωπό της με τα μαρτυρικά χωριά εδώ, τους Πύργους, την Ερμακιά, το Μεσόβουνο, την Κλεισούρα. Η παρουσία της ίδιας εκπλήρωσε ένα χρέος προς όλους τους μάρτυρες του εδώ ολοκαυτώματος. Στην ανάγνωση αποσπασμάτων από το βιβλίο συμμετείχαν με δικές τους επιλογές μαθήτριες του 3ου Γυμνασίου Πτολεμαΐδας.
Τον Νοέμβρη η Μαρία Σγουρού επέστρεψε, για να συναντήσει τα ΝΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΑΡΕ, με τον σκηνοθέτη και επίκουρο καθηγητή στο Τμήμα Κινηματογράφου του Α.Π.Θ. Δημήτρη Κουτσιαμπασάκο. Μαζί τους οι «ΥΦΑΝΤΡΕΣ», το βραβευμένο ντοκιμαντέρ του που αφορά στο «Σουηδικό» της Βλάστης. Τότε κατέβηκε και ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Σισανίου, η Πρόεδρός του Ελένη Βόλκα, οι γυναίκες με το χορό της ρόκας -παρ’ όλο το κρύο- σε εκείνη την κατάμεστη βραδιά. Και την επόμενη μέρα ο σκηνοθέτης επισκέφτηκε ένα τμήμα της Γ’ Γυμνασίου του 3ου Γυμνασίου Πτολεμαΐδας, όπου και συνομίλησε με τους μαθητές πριν και μετά την προβολή της ταινίας μυθοπλασίας του «DANIEL’16».
Και ήρθε η νέα χρονιά.
Έφερε την αφηγήτρια λαϊκών παραμυθιών Αγνή Στρουμπούλη και τον βιολοντσελίστα Σταύρο Παργινό από την Αθήνα. Με την Αγνή αξιωθήκαμε μια βραδιά αφήγησης στην οποία συμμετείχε η δασκάλα Ελένη Ζυγούρη με σύσσωμη την τάξη της, μαθητές και γονείς, εκείνο το Σάββατο που χιόνιζε και όλο χιόνιζε στο Βαρβούτειο Δημοτικό Ωδείο Πτολεμαΐδας. Επιπλέον αξιωθήκαμε και το πρώτο Εισαγωγικό εργαστήρι στην τέχνη της Προφορικής Αφήγησης που φιλοξενήθηκε στο 3ο Γυμνάσιο Πτολεμαΐδας, στο οποίο και συμμετείχαν άνθρωποι με και χωρίς Αναπηρία όλων των ηλικιών.
Κι ύστερα δεθήκαμε για τρία Σάββατα με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα αφήγησης που επιμελήθηκε η εμψυχώτρια και αφηγήτρια Σοφία Καλμανίδου και συνέβαλε με τον δικό του δρόμο ο μουσικός Μάρκος Βαλαβάνης. Με παραμύθια και τραγούδια, με στίχους και μουσική που έγραψαν οι δυο τους αντίστοιχα, μια κλωστή απ’ όπου πιαστήκαμε και τρέξαμε να μπούμε στο παραμύθι, κάπως έτσι γέμισε φωνές και νότες η Δημοτική Βιβλιοθήκη Πτολεμαΐδας. Μαζί μας η ψυχολόγος Αγάπη Τερζοπούλου με τη δική της συντροφιά παιδιών. Αλλά και ο Αχιλλέας Τσακιλτζίδης και ο Γιάννης Μητρούλης που ζούνε το «Τρέξε μαζί μου» εδώ και 11 χρονιά. Ο Αχιλλέας με το Γιάννη ένα από αυτά τα Σάββατα χάρισαν στα παιδιά και στους νέους με και χωρίς Αναπηρία 23 μετάλλια, όσα και τα χρόνια του Γιάννη.
Κι έκλεισε ο χειμώνας με τα ΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ αλλιώς, και τον «Πανσέληνο» της Μαρίας Βλαχοδήμου, ένα βιβλίο όπου καταγράφηκε ο αμοντάριστος προφορικός λόγος–ποίηση ενός παιδιού με νοητική αναπηρία. Το παρουσίασε από καρδιάς η Αγνή Στρουμπούλη που ταξίδεψε πάλι από την Αθήνα μονάχα γι’ αυτό. Κι αν δεν το γνωρίζαμε ως τώρα, τώρα το νιώθουμε πως «πανσέληνος είναι άμα μ’ αγαπάς».
Ήρθε η άνοιξη. Το «Καλλιτεχνικό Βιβλιοδετείο» από το Θεσσαλονίκη, οι βιβλιοδέτες Νίκος Λειβαδιώτης και Ράνια Καμπουράκη, ήρθαν με τα δικά τους νήματα, κόλλες και χαρτί και μια κανονική πρέσα τυπογραφείου και ράψαμε τα δικά μας τετράδια, άνθρωποι με και χωρίς Αναπηρία, σε δύο ξεχωριστά εργαστήρια, με δύο διαφορετικές τεχνικές βιβλιοδεσίας. Κυρίως όμως δεθήκαμε ανέλπιστα όταν ενώθηκε η δημιουργία με την έμπνευση και τη φιλία.
Τον Μάρτη ήρθε η Αμοργός κοντά μας με την αφηγήτρια ιστοριών και συγγραφέα Εύη Γεροκώστα από την Αθήνα, πρώτα στο ΕΝ.Ε.Ε.ΓΥ.Λ Πτολεμαΐδας, όπου συνάντησε τους μαθητές και τους αφηγήθηκε την ιστορία του «Ασφοντυλίτη» και έπειτα στο Ωδείο και στο Πνευματικό Κέντρο Πτολεμαΐδας, είτε μιλώντας για τον Μιχάλη Ρούσσο, τον πραγματικό άνθρωπο με αναπηρία που λανθάνει πίσω από τον «Ασφοντυλίτη» είτε για τη «Γυναίκα που κοιμάται», την Κέρο δηλαδή. Αξιωθήκαμε δύο αλησμόνητες βραδιές όπου συντελέστηκαν πολλά θαύματα και όχι μονάχα ένα. Αφού το θαύμα έρχεται, όταν κάτι ωριμάσει.
Κι ύστερα, μόλις σχεδόν τώρα, τον Ιούνιο, ήρθε σε αυτόν τον «κάμπο» του πολύχρωμου υφαντού μας, η θεατρολόγος και εικαστικός Βενετία Νάση με ένα εργαστήρι με φυσικά υλικά, με βέργες ιτιάς και καλάθια. Μαζί της ζήσαμε μια εκδρομή προς το κοντινό Βαρικό, όπου συναντήσαμε και συνομιλήσαμε με έναν από τους ελάχιστους καλαθοπλέκτες στην Ελλάδα, τον κ.Στέργιο Μάσσα.
Τέλος, ο Θάνος Σταυρίδης και η Στέλλα Τέμπρελη, οι Tales from the box, δύο εξαιρετικοί μουσικοί, ένα ακορντεόν και ένα βιολοντσέλο, η συνύπαρξη δύο διαφορετικών μουσικών οργάνων, αυτό το πλέγμα, η ένωση των διαφορετικών σε ένα, που αγκαλιάζοντας τα μουσικά τους όργανα, απελευθέρωσαν τον ρυθμό των νέων που ανταποκρίθηκαν εκεί που κανένας δεν περίμενε τόσο απλά και αβίαστα σε κάτι τόσο διαφορετικό, όπως είναι η κλασική μουσική, να συμβεί.
Η έξοδος από τα ΝΗΜΑΤΑ θα συντελεστεί τις επόμενες μέρες στον Πεζόδρομο της Βασιλίσσης Σοφίας με την έκθεση φωτογραφίας του Χαράλαμπου Βλαχοδήμου και του Φάνη Τοψαχαλίδη που κράτησαν μέσα από το δικό τους βλέμμα τα «Πρόσωπα της Γιορτής».
Δεν ήταν μια στιγμή. Δεν ήταν μια-δυο- τρεις μέρες. Ήταν ένας ολόκληρος χρόνος.
Καλλιεργήσαμε και καλλιεργηθήκαμε. Προχωρήσαμε σε αχαρτογράφητα νερά, μα το μονοπάτι άνοιγε. Αποκτήσαμε φίλους, συνοδοιπόρους, συνεχιστές.
Ευχαριστούμε με το χέρι στην καρδιά και μια αγκαλιά τους γονείς των παιδιών με Αναπηρία και τους γονείς των παιδιών χωρίς Αναπηρία και όλους όσοι υποστήριξαν τη συνύπαρξη της διαφορετικότητας, την αποδοχή, την άνευ ορίων αγάπη.
Σε αυτό το «από καρδιάς» έχω φυλάξει αυτούς στους οποίους προσωπικά ακούμπησα από την πρώτη στιγμή, τους συνεργάτες και φίλους, που στάθηκαν με αυταπάρνηση και ενθάρρυνση την ίδια ώρα, στο πλάι όλης αυτής της ετήσιας γιορτής τις εθελόντριες επιμορφώτριες στο εργαστήρι υφαντικής Φωτεινή Βουλκίδου και Κατερίνα Τσιότσια τους υπεύθυνους της εθελοντικής ομάδας Γρηγόρη Τσουτσίδη και Ουρανία Στυλιάδου που επιπλέον συντόνισε τα ΜΜΕ και την ιστοσελίδα
τον Φάνη Τοψαχαλίδη που κατέγραψε με την ευαίσθητη ματιά του όλες τις στιγμές των ΝΗΜΑΤΩΝ. ήταν παρών τόσο διακριτικά που έγινε κομμάτι της ίδιας της καταγραφής τον Χρυσόστομο Χρυσοστομίδη που έδωσε με τη γραφιστική και εκτυπωτική επιμέλεια νόημα στο λογότυπο των ΝΗΜΑΤΩΝ και σε ό,τι άλλο απαιτητικό κλήθηκε να σχηματοποιήσει. Και ασφαλώς τις Εκδόσεις Ιδαλγός που ορίζει, για την έκδοση του «Είσαι ο πανσέληνος μου» της Μαρίας Βλαχοδήμου τη γραμματέα του Συλλόγου μας Δέσποινα Βλαχοδήμου για την αυταπάρνηση, την αποτελεσματικότητα, τη διαρκή παρουσία πέρα από ώρες και ωράρια.
Όλοι τους ήταν στα μετόπισθεν και στην εμπροσθοφυλακή την ίδια ώρα.
Νιώθω μια ευγνωμοσύνη, μια γηθοσύνη, αγαλλίαση για ό,τι έχει συμβεί.
Επειδή ακριβώς «συνέβη».
ΟΛΓΑ ΝΤΕΛΛΑ
Καλλιτεχνική επιμέλεια του ετήσιου συμπεριληπτικού προγράμματος «ΝΗΜΑΤΑ. Γιορτή σε 4 εποχές»
Πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων, Κηδεμόνων και Φίλων ΑμεΑ Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.
