«Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική
Το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου…
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου.»
(Οδυσσέας Ελύτης, Άξιον Εστί)
Η 9η Φεβρουαρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας από το 2017 από το Ελληνικό κράτος, με απώτερο στόχο την ανάδειξη του θεμελιώδους ρόλου της ελληνικής γλώσσας και της σημαντικής συνδρομής της στην ανάπτυξη και εδραίωση του Ευρωπαϊκού και του Παγκόσμιου Πολιτισμού.
Πρόκειται για μια κορυφαία πρωτοβουλία, η οποία ξεκίνησε από μια ιδέα και μια πρόταση της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων της Ιταλίας, επιλέγοντας τη μέρα μνήμης του Διονυσίου Σολωμού (8 Απρίλιου 1798 – 9 Φεβρουαρίου 1857), μια πρωτοβουλία που αναδεικνύει την ανεκτίμητη προσφορά του Ελληνισμού στον παγκόσμιο πολιτισμό και στοχεύει στην προβολή της Ελληνικής Γλώσσας και Παιδείας, καθώς η ελληνική γλώσσα και ο ελληνικός πολιτισμός συνιστούν την ουσία του Ελληνισμού, των αρχών, των κανόνων, των αξιών και των ιδανικών του. Είναι η πολύτιμη παρακαταθήκη των προγόνων μας, με αδιάσπαστη ιστορική συνέχεια.
Η αξία της ελληνικής γλώσσας αποτυπώνεται στην ιστορικότητα και τη διαχρονικότητά της. «Πρόκειται για μια γλώσσα που μιλιέται αδιάλειπτα εδώ και 40 αιώνες. Ενώ επί 28 αιώνες γράφεται με την ίδια γραφή και το ίδιο ελληνικό αλφάβητο και επί 24 αιώνες γράφεται με την ίδια ορθογραφία», όπως επισημαίνει ο καθηγητής Γλωσσολογίας Γ. Μπαμπινιώτης. Είναι η γλώσσα μέσα από την οποία μας άφησαν το έργο τους σπουδαίοι φιλόσοφοι, ποιητές, συγγραφείς και επιστήμονες. Πλάτων, Θουκυδίδης, Αισχύλος, Αριστοφάνης, Ιπποκράτης και τόσοι άλλοι. Είναι η πλούσια γλώσσα της λογοτεχνίας και η ακριβής γλώσσα της επιστήμης.
«Είμαστε οι μόνοι σ’ ολόκληρη την Ευρώπη που έχουμε το προνόμιο να λέμε τον ουρανό «ουρανό» και τη θάλασσα «θάλασσα» όπως την έλεγαν ο Όμηρος και ο Πλάτωνας πριν δυόμισι χιλιάδες χρόνια. Δεν είναι λίγο αυτό. Η γλώσσα δεν είναι μόνον ένα μέσον επικοινωνίας. Κουβαλάει την ψυχή του λαού μας κι όλη του την ιστορία και όλη του την ευγένεια», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Οδυσσέας Ελύτης στην ομιλία του μετά τη βράβευσή του με το Νόμπελ της Ποίησης.
Ο ελληνικός λόγος, εκτός από τα πρωτόλεια λογοτεχνικά είδη (το έπος, τον λυρισμό, την δραματική ποίηση, την ιστοριογραφία) και την φιλοσοφία, ανέπτυξε σπουδαίες έννοιες, όπως του δικαίου, της ισονομίας και της ισηγορίας, της αυτοσυνειδησίας, της αξιοπρέπειας, των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων, της δημοκρατίας, και «έπλασε τις πρωταρχικές αισθητικές και νοητικές αξίες του κάλλους, της αρμονίας, του μέτρου, της πειθαρχίας της σκέψης, του ορθού λόγου, των γνωστικών μέσων με τα οποία κατανοείται η πραγματικότητα και μετατρέπεται σε γνώση».
Η Ελληνική είναι η γλώσσα που εμπλουτίζει ακόμα τον διεθνή επιστημονικό λόγο, είναι η γλώσσα που ανέπτυξε, μορφοποίησε και αποτύπωσε την απαρχή των περισσότερων επιστημονικών θεωριών των φιλοσοφικών στοχασμών και ρευμάτων, αλλά και των λογοτεχνικών ειδών, σημαντικών θεολογικών και χριστιανικών κειμένων και με μια πορεία πολλών αιώνων έχει καταστεί ως μια από τις μακροβιότερες ζωντανές γλώσσες παγκοσμίως.
Στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας είναι εξαιρετικά σημαντικό να υλοποιηθούν στα σχολεία μας και στα πνευματικά μας ιδρύματα μια σειρά από δράσεις και πρωτοβουλίες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της μαθητικής και φοιτητικής κοινότητας σχετικά με τον ρόλο και τη σημασία της Ελληνικής Γλώσσας, ανάλογες με την ηλικία και τις δυνατότητες των μαθητών.
Ασφαλώς, δεν αρκεί η καθιέρωση μιας παγκόσμιας ημέρας για να επιτευχθεί ένας στόχος τόσο σημαντικός, αλλά μια επέτειος για την ελληνική γλώσσα σηματοδοτεί την αναζωπύρωση ενός νέου ενδιαφέροντος για τον πολύτιμο γλωσσικό μας θησαυρό με λειτουργικούς και ουσιαστικούς τρόπους. Όπως για παράδειγμα το ενδιαφέρον για μια πιο ζωντανή και ενθουσιώδη γλωσσική διδασκαλία, που θα ενσωματώνει τις νέες τεχνολογίες και όλα τα απαραίτητα στοιχεία για μια επικοινωνιακή λειτουργικότητα και αποτελεσματικότητα, με κριτική επίγνωση και συνειδητοποίηση της ιστορικότητας και διαχρονικότητας της γλώσσας μας.
Επιπρόσθετα, απαιτείται ένα οικουμενικό δίκτυο ελληνιστών, επιστημόνων, πνευματικών δημιουργών, πολιτικών, και άλλων προσώπων κύρους, η εγρήγορση της Ομογένειας, και η συστράτευση των εκπαιδευτικών που θα συνεγείρουν τις μύχιες δυνάμεις της νέας γενιάς στις τάξεις των σχολείων στην κατεύθυνση της αγάπης και του σεβασμού στην ελληνική γλώσσα, αλλά και στις γλώσσες όλου του κόσμου, κατ’ επέκταση, οι οποίες είναι «πατρίδες» και κοιτίδες πολιτισμών. Όπως, επίσης, χρειάζεται και μια εμβύθιση στον ελληνικό πολιτισμό που δημιουργήθηκε διαχρονικά μέσα από αυτή τη γλώσσα, τα ελληνικά έργα τέχνης, την ποίηση, τη λογοτεχνία, το θέατρο, τον κινηματογράφο, τα εικαστικά, κλπ.
Αποτελεί μια πρόκληση χρέους για όλους μας τους φυσικούς ομιλητές της ελληνικής γλώσσας να ενισχύσουμε την προσπάθεια αυτή και να γίνουμε αρωγοί σε αυτήν την προσπάθεια για την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας. Το «άνοιγμα της ελληνικής γλώσσας» και πάλι στην οικουμένη έχει έναν ουσιαστικό κοινωνικό προσανατολισμό, γιατί ο ελληνικός πολιτισμός μέσα από την ελληνική γλώσσα και την ελληνική παιδεία, με τις αξίες που εμπεριέχει, μπορούν να συμβάλει θετικά σε ένα παγκόσμιο πνεύμα βαθύτατου ανθρωπισμού, αλληλεγγύης και συνεργασίας των λαών με στόχο τη δημιουργία μιας ειρηνικής οικουμενικότητας και μιας καλύτερης και δικαιότερης κοινωνίας για όλους τους ανθρώπους.
Όλγα Μούσιου Μυλωνά
Διευθύντρια Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Φλώρινας
Δρ Διδασκαλίας της Νεοελληνικής Γλώσσας
