Η ποιότητα ζωής και η ασφάλεια των πολιτών υπέρτερες από τα λογιστικά μεγέθη των δημοσιονομικών περιορισμών της Ε.Ε. και το επιχειρηματικό κέρδος

Η Χριστιανική Δημοκρατία σε συνέχεια των μαζικών συλλαλητηρίων με αφορμή την 2η επέτειο του εγκλήματος των Τεμπών, τις συνεχιζόμενες κινητοποιήσεις και την ανακοίνωση του πορίσματος του νεοσύστατου ΕΟΔΑΣΑΑΜ, εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση.
1.Στις 28 Φεβρουαρίου έγινε μία από τις μεγαλύτερες λαϊκές κινητοποιήσεις στην Ελλάδα στη μνήμη των 57 θυμάτων του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών και κεντρικό αίτημα να λάμψει η αλήθεια για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε και να αποδοθούν οι ευθύνες σε όλους όσους εμπλέκονται χωρίς εξαίρεση. Το πρωτοφανές μέγεθος και ο παλμός των κινητοποιήσεων, οι οποίες συνεχίζονται, δείχνει ότι η ελληνική κοινωνία προσπερνά τη λογική της αδιαφορίας για τα κοινά την οποία επιχειρεί να επιβάλει το καθεστώς του οικονομικού νεοφιλελευθερισμού, το οποίο βασίζει τη διαιώνισή του σε μία κοινωνία ατομοκρατούμενη όπου η αδιαφορία για τον πλησίον και η απάθεια για τα κακώς κείμενα θα είναι καθεστώς. Καταδικάζουμε την αστυνομική καταστολή που μας καταγγέλθηκε ως συχνά απρόκλητη, αλλά και τη βία από ομάδες ελαχίστων, που είναι υποπροϊόν της ατομοκρατούμενης κοινωνίας, όταν δεν είναι υποκινούμενη.
2.Το πόρισμα του νεοσύστατου Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών & Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων & Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ) που δόθηκε την παραμονή των κινητοποιήσεων στη δημοσιότητα, παρά το γεγονός ότι δεν δίνει απαντήσεις σε όλες τις πτυχές της υπόθεσης, επιβεβαιώνει το αβάσιμο της αρχικής εκδοχής που βιαστικά προβλήθηκε ως επίσημη, για την αιτία της μεγάλης πυρόσφαιρας που προκλήθηκε από τη σύγκρουση. Δέχεται επίσης ότι με ευθύνη των Αρχών τίποτε δεν έγινε σωστά στη συνέχεια, παραβιάστηκε σωρεία πρωτοκόλλων τα οποία ακόμα και από τις αστυνομικές ταινίες και σειρές είναι γνωστά και χάθηκαν πολύτιμα στοιχεία για τη διαλεύκανση των συνθηκών του δυστυχήματος..
3.Επίσης όπως έχουμε από την αρχή επισημάνει στις ανακοινώσεις μας, το πόρισμα συνδέει το δυστύχημα και με «υποκείμενους παράγοντες» (ενότητα 1.2.2. –«Underlying factors» στην αγγλική γλώσσα του αναρτηθέντος). Στην παράγραφο 12 τονίζεται –σε δική μας μετάφραση από το αγγλικό κείμενο- ότι «Ο ελληνικός σιδηροδρομικός τομέας υπέφερε πολύ από τις οικονομικές κρίσεις που ξεκίνησαν στα τέλη του 2009 και κορυφώθηκαν το 2010. Αυτό οδήγησε σε κακή συντήρηση και όλο και περισσότερη υποβάθμιση των υποδομών και σε διαρθρωτικές ελλείψεις προσωπικού το οποίο να συνεχίζει να παρέχει τις συνήθεις υπηρεσίες. Το σιδηροδρομικό σύστημα δεν είχε ανακάμψει από αυτή την κατάσταση στις αρχές του 2023». Με άλλα λόγια, ότι η σιδηροδρομική συγκοινωνία δεν μπορούσε να λειτουργήσει ομαλά λόγω των ελλείψεων σε προσωπικό, της ελλιπούς κατάρτισης του υπάρχοντος και της απαξίωσης των υποδομών λόγω κακής συντήρησης.
4.Η διαπίστωση αυτή έχει μεγάλη σημασία, επειδή ίσως για πρώτη φορά σε καταγράφεται σε έγγραφο κρατικού φορέα ότι η πολιτική της δημοσιονομικής λιτότητας που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην πιο σκληρή της εκδοχή, τα Μνημόνια, απαξιώνει συστηματικά τις κοινωφελείς υπηρεσίες. Με αποτέλεσμα, όχι μόνο την υποβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και της ποιότητας ζωής των πολιτών, αλλά και αυξημένους κινδύνους για την υγεία και τη ζωή τους. Προκαλώντας, ειδικά στον ΟΣΕ, ελλείψεις τόσο τρομακτικές που έχουν ξεπεράσει εδώ και χρόνια τα όρια της ασφαλούς λειτουργίας.
5.Στην πραγματικότητα, το πλαίσιο αυτής της πολιτικής ίσχυε εξαρχής με την εισαγωγή του Ευρώ από το 2002, στη βάση του «Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης», εφαρμοστικής συμφωνίας της συνθήκης του Μάαστριχτ. Βάσει της οποίας, οι χώρες-μέλη της Ευρωζώνης υπόκεινται σε όμοιους δημοσιονομικούς περιορισμούς με βασικότερο το ελάχιστο έλλειμμα του 2,5% στον προϋπολογισμό τους, ο οποίος ελέγχεται από την «Κομισιόν». Η διαφορά με τις μνημονιακές υποχρεώσεις είναι, ότι για τις επόμενες δεκαετίες, η Ελλάδα έχει την υποχρέωση για τις δεκαετίες που έρχονται, να έχει αντίστοιχου μεγέθους πρωτογενές πλεόνασμα προκειμένου να ξεχρεώσει το επαχθές και απεχθές χρέος που δανειστές και πολιτικό σύστημα φόρτωσαν στον ελληνικό λαό. Στόχος που είναι αμφίβολο αν μπορεί μια οικονομία να αντέξει, σύμφωνα με την αξιολόγηση της ίδιας της Ε.Ε. τον Μάιο του 2022.
6.Ο σιδηρόδρομος υποχρηματοδοτείται συνεχώς από το 2005, στα πλαίσια των σπασμωδικών και αποτυχημένων προσπαθειών των κυβερνήσεων Κώστα Καραμανλή (2004-2009) να ανταποκριθούν στους δημοσιονομικούς περιορισμούς της Ε.Ε. βάσει του Συμφώνου Σταθερότητας. Το ίδιο διάστημα, επί υπουργίας Κωστή Χατζηδάκη (2007-2009), έμπειρο και ειδικευμένο προσωπικό (μηχανοδηγοί, συνοδοί, σταθμάρχες, κλειδούχοι, τεχνίτες μηχανοστασίων) που ρύθμιζε την κυκλοφορία και συντηρούσε το τροχαίο υλικό μετατάχθηκε σε άσχετους τομείς (νοσοκομεία, αρχαιότητες). Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο λιγόστεψε το προσωπικό, αλλά υποβαθμίστηκε το επίπεδό του, αφού προέκυψε χάσμα γενεών σε σχέση με τη μετάδοση της τεχνογνωσίας. Ούτε άλλωστε τα ελλείμματα μειώθηκαν, αφού οι μεταταχθέντες συνέχισαν να μισθοδοτούνται από άλλους φορείς του Δημοσίου.
7.Η νεοφιλελεύθερη λογική που βάζει τα λογιστικά μεγέθη πάνω από την ποιότητα ζωής, τόσο σε επίπεδο οικονομικής πολιτικής, όσο και σε επίπεδο διαχείρισης, οδήγησε το σιδηρόδρομο στο σημείο να λειτουργεί κάτω από τα ελάχιστα αποδεκτά επίπεδα ασφαλείας. Η κακοδιαχείριση και οι προτεραιότητες του πελατειακού κράτους έκαναν τα υπόλοιπα.
8.Eιδικά η παρούσα κυβέρνηση, ως και ανοιχτά και «ιδεολογικά» νεοφιλελεύθερη, άφησε το σιδηρόδρομο να ρημάζει: από το 2019, το κέντρο ελέγχου τηλεδιοίκησης της Λάρισας σταμάτησε να λειτουργεί λόγω προβλήματος στα καλώδια και δεν επιδιορθώθηκε ποτέ. Με βάση τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης και τις ενέργειες του νέου Υπουργού, καταργήθηκε και το δευτεροβάθμιο κέντρο ελέγχου στην Αθήνα. Με δεδομένο ότι επί και η φωτοσήμανση δεν ολοκληρώθηκε στην περιοχή (ολοκλήρωση σύμβασης 717, στην οποία αναφέρεται το πόρισμα) και την ακαταλληλότητα του σταθμάρχη, η σύγκρουση ήταν προδιαγεγραμμένη και το παράδοξο ίσως είναι ότι το κακό αυτό έγινε μόνο μία φορά.
9.Η ιδιωτικοποίηση που εφαρμόστηκε και στον ελληνικό σιδηρόδρομο στον τομέα των μεταφορών, έρχεται σε αντίθεση με την ίδια την έννοια της κοινωφελούς υπηρεσίας, η οποία έχει λόγο ύπαρξης και πρώτη προτεραιότητα την εξασφάλιση της ποιότητας ζωής των πολιτών και όχι το κέρδος γιατί αποτελεί βασικό ανθρώπινο δικαίωμα και όχι απλή επιλογή εκ μέρους πελατών. Η πολιτική της εκχώρησης των κοινωφελών υπηρεσιών σε ιδιώτες επιβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλα τα κράτη-μέλη με το πρόσχημα της κάλυψης των ελλειμμάτων και προς δόξα του «θεσφάτου» του ελεύθερου ανταγωνισμού.
10.Η απαξίωση των κοινωφελών υπηρεσιών δεν παρατηρείται μόνο στην Ελλάδα. Στην Ιταλία, με την ίδια λογική και στη βάση της ίδιας πολιτικής που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι δημόσιοι αυτοκινητόδρομοι εκχωρήθηκαν σε ιδιώτες οι οποίοι μεγιστοποίησαν το κέρδος από τα διόδια και ελαχιστοποίησαν το κόστος συντήρησης, με αποτέλεσμα να καταρρεύσει η οδογέφυρα Μοράντι κοντά στη Γένοβα το 2018 με 43 νεκρούς. Παρά το γεγονός ότι και στην περίπτωση εκείνη, ο κίνδυνος είχε γίνει αντιληπτός από το 2010.
11.Είναι προφανές ότι η πλήρης διαλεύκανση των συνθηκών με τις οποίες έγινε η σύγκρουση των αμαξοστοιχιών στα Τέμπη και η απόδοση ευθυνών σε όσους ανεξαιρέτως ενέχονται, είναι προτεραιότητα για τα εκατομμύρια λαού που διαδήλωσαν στις 28 Φεβρουαρίου τιμώντας τη μνήμη των νεκρών.
12.Ταυτόχρονα, πρέπει αυτή η υπέρβαση της απάθειας και αδιαφορίας για τα κοινά που αναδείχθηκε, να οδηγήσει στην αξίωση και για την ανατροπή των πολιτικών επίλογών και των παθογενειών, που ως «υποκείμενοι παράγοντες» κατά τη διατύπωση του πορίσματος, οδήγησαν στο τραγικό δυστύχημα, για να μη θρηνήσουμε θύματα ξανά. Η υποστελέχωση και απαξίωση των κοινωφελών υπηρεσιών και του κοινωνικού κράτους συνδέονται και με τον πνιγμό του 36χρονου Αντώνη Καριώτη στο λιμάνι του Πειραιά τον Σεπτέμβριο του 2023, η οποία θα είχε αποτραπεί εάν δεν είχε υποστελεχωθεί το Λιμενικό Σώμα και ήταν παρών λιμενικός σε κάθε απόπλου πλοίου της γραμμής. Όπως και με την πρόσφατη δολοφονία νοσηλευομένης στο ψυχιατρικό κατάστημα στο Δαφνί που ανέδειξε την υποστελέχωση των νοσοκομείων της χώρας.
13.Από τη στιγμή που τίθεται θέμα εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς περιορισμούς του «Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης», σημαίνει ότι μπορεί και πρέπει να τεθεί και θέμα εξαίρεσης από κάθε δημοσιονομικό περιορισμό των δαπανών που αφορούν στην εξασφάλιση της ζωής, της ασφάλειας και των στοιχειωδών αναγκών για τη διαβίωση των πολιτών, στις οποίες περιλαμβάνεται η χρηματοδότηση του σιδηροδρομικού δικτύου. Σαν ένα πρώτο στάδιο για την ολοσχερή κατάργησή του “Συμφώνου” , η οποία είναι επιβεβλημένη.
14.Επίσης, πρέπει να διεκδικήσουμε μια πολιτική όχι μόνο αναβάθμισης, αλλά και επέκτασης του σιδηροδρόμου. Να επανέλθουν στον έλεγχο του Δημοσίου οι σιδηροδρομικές μεταφορές. Σήμερα το δίκτυο είναι μικρότερο από αυτό του 19ου αιώνα. Εκτός από την αυτονόητη ασφάλεια της υπάρχουσας συγκοινωνίας, πρέπει να αποκατασταθούν οι σιδηροδρομικές γραμμές που καταργήθηκαν και να σχεδιαστούν νέες για την κάλυψη όλων των περιφερειών της χώρας. Η ύπαρξη ενός εκτεταμένου πλήρους κι ασφαλούς σιδηροδρομικού δικτύου είναι δείγμα πολιτισμού και προϋπόθεση για τη ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας, όπως βλέπουμε σε όλες τις προηγμένες χώρες!
Αθήνα 10 Μαρτίου 2025